راهنمايي كمك مي كند كه فرد خود را بهتر بشناسد استعدادها علايق و مشكلات اجتماعي خود را درك كند. راهنمايي به دانش آموز كمك مي كند تا آگاهي هاي لازم در زمينه فرصت هاي تحصيلي و حرفه اي خود كسب و از آنها استفاده كند. راهنمايي به فرد كمك مي كند تا خود و محيطش را شناخته و از امكانات موجود حداكثر بهره برداري را بنمايد و در گزينش رشته تحصيلي و شغل مناسب اقدام كند.
نقش راهنمايي ايجاد سازگاري است و به دانش آموز كمك مي كند تا خود را با زندگي و مدرسه سازگار سازد. به طور خلاصه راهنمايي تسهيل كننده (آسان كننده) رسيدن به هدف هاي تعليم و تربيت است كه كمك مي كند دانش آموز خود و محيطش را بهتر بشناسد و به طور رضايت بخشي خويشتن را با زندگي و مدرسه سازگار نمايد.
مشاوره
راهنمايي شامل خدمات متنوعي است كه “مشاوره” يكي از آنهاست. در حقيقت مهمترين خدمت راهنمايي مشاوره است. هنگامي كه دچار مشكلي مي شويد بي درنگ مي توانيد به مشاورتان مراجعه كنيد. البته قبلا درباره يك مشاور خوب تحقيق كنيد. مي توانيد از معلمتان بخواهيد كه يك مشاور خوب به شما معرفي كند. اگر چه ممكن است در بسياري از مدارس افرادي به اسم “مشاور” باشند ولي شما بيشتر مي توانيد از آنها براي پيداكردن يك مشاور خوب در مراكز مشاوره و راهنمايي كه در اكثر شهرها وجود دارد كمك بگيريد. چون اول آنكه به علت تعداد بسيار زياد دانش آموزان در مدارس شايد مشاور مدرسه نتواند وقت مناسبي را به شما اختصاص دهد. دوم آنكه ممكن است تخصص كافي در زمينه مشاوره نداشته باشد.
در انتخاب مشاور دقت كافي مبذول داريد و حتما مشاوري انتخاب كنيد كه به ارزشها و باورهاي ديني متعهد باشد. در اينجا هرگز مشاوران غرب زده و غيرمذهبي كه بازگوكننده تجربه هاي به بن بست رسيده غربيها هستند توصيه نمي شود. هنگامي كه به مشاورتان مراجعه مي كنيد او با شما شروع به صحبت (مصاحبه) مي كند سعي كنيد با مشاور ارتباط برقرار نماييد. مشاور هرگز به اسرار و رازهاي شما كاري ندارد فقط تا حدي كه به شما كمك مي تواند از آنها مطلع شود. مشاور درباره شخصيت شما قضاوت نمي كند و براي شما به عنوان يك انسان ارزش و احترام قائل است.
مطالعه برتر
يكي از علل ناكامي هاي تحصيلي روش نادرست مطالعه است. عوامل زيادي براي موفقيت در تحصيل وجود دارد كه مي توان از عوامل مهمي همچون معلم ماهر و كارآزموده پشتكار و جديت محيط مناسب خانوادگي و... نام برد. در بسياري از موارد همه شرايط تا حدي قابل قبول است اما دانش آموز (فراگير) روش هاي صحيح مطالعه را نمي داند.
شايد بعضي دانش آموزان گمان كنند با زياد مطالعه كردن از بقيه موفق تر خواهند بود ولي از سويي به درست مطالعه كردن بي توجه مي باشند.
بعضي ديگر گمان مي كنند كه با بي خوابي كشيدن مي توانند در تحصيل موفق باشند. اما اين گروه هم اشتباه مي كنند در اينجا براي تاكيد و اهميت روش هاي برتر مطالعه دوباره بايد خاطر نشان كنيم كه:
بسياري از ناكامي ها (در تحصيل) به خاطر بد مطالعه كردن و ندانستن اصول و روش هاي مطالعه درست است.يكي از مهمترين چيزهايي كه هر دانش آموز بايد بداند آن است كه روش مطالعه و يادگيري هر درسي ممكن است با درس ديگر متفاوت باشد. شما بايد از معلمتان بخواهيد كه روش مطالعه درسي را كه تدريس مي كند. به شما بياموزد.
در اين فصل ابتدا نكته هايي كلي عنوان مي شوند كه شما را در “مطالعه برتر” ياري خواهند كرد. بخشي از اينمطالب از كتاب “كليدهاي طلايي براي موفقيت تحصيلي” انتخاب شده است كه براي تاكيد بيشتر و به دليل اهميت بسيار بعضي مطالب در قالبهاي گوناگون تكرار شده است و سپس به طور اصولي مطالبي را عنوان خواهيم كرد كه يقينا با مطالعه مستقيما ارتباط دارد و دانستن اين مطلب شما را در مطالعه برتر كمك خواهد كرد. مطالبي درباره آموختن “تنظيم پاراگراف” تحت عنوانهاي “خواندن و نوشتن” “ساختار يك پاراگراف (بند)” “روايت” “توصيف” “توضيح يا مثال و تصوير” “علت و معلول” “دسته بندي” “تشابه و تباين (مغايرت) “تركيبات” و به دنبال آن مطالبي درباره خواندن توام با فهميدن با عنوانهاي “خواندن و فهميدن” “سرعت تشخيص كلمه” “سرعت درك كلمه” “سرعت درك جمله” “خواندن براي اطلاعات دقيق” “سطحي خواني” “نگاه اجمالي” و “متن خواني”
نكاتي براي مطالعه برتر
در مطالعات خود بايد تنوع ايجاد كرد و به طور مثال اگر قرار باشد ساعاتي را صرف مطالعه نمود نبايد همه وقت را براي انجام يك كار صرف كرد. كمي از وقت را بايد به مرور مطلب ديگري گذراند يا مختصري درباره آينده برنامه ريزي نمود و كمي مطالعه آزاد داشت. كمي تنوع به همان خوبي استراحت كردن است. اگر فكر انسان فعاليتهايمتنوعي داشته باشد كارآيي بيشتري خواهد داشت تا آن كه براي مدتي طولاني به كاري يكنواخت بپردازد.
هميشه بايد مطلب و يادداشتي مهم به همراه داشت كه همه جا بتوان از آن بهره برد بسيار مفيد است كه يك كتاب جيبي يا كارتي شامل مطالب كليدي كه مي خواهيم آن را فرا گيريم به همراه داشته باشيم. مكان يادگيري جايي است كه انسان آنجا هست يعني اگر همه جا مطلبي به همراه نداشته باشيم بهانه خوبي براي ياد نگرفتنداريم.
وقتي به تنهايي مطالعه مي كنيم اين امكان وجود دارد كه ساعتها پشت ميز بنشينيم بدون اينكه فراگيري چنداني داشته باشيم. زماني كه عضو يك گروه فعال مطالعاتي باشيم امكان “در رويا رفتن” به طور قابل ملاحظه اي كاهش مي يابد.
در مطالعه نبايد كمال گرا بود به اين معني كه در ياد گرفتن مطلبي نبايد خيلي وسواس داشته باشيم يا وقت بسيار زيادي را به ياد گرفتن مطلبي اختصاص دهيم كه هر قدر آن را مطالعه مي كنيم از توانايي خود نسبت به درك آن اطمينان حاصل نكنيم. كمال گرايان اغلب به دليل انجام دادن كامل تعداد كمي از كارها در نهايت با انباشته شدن كارهاي مهم مواجه مي شوند. كاري كه امروز غيرممكن به نظر مي رسد ممكن است پس از مدتي (هنگامي كه اطلاعات و تجربيات لازم در جهت سازماندهي روش انجام كار به دست آيد) امري بسيار آسان تلقي شود. خطر واقعي پافشاري در انجام يك كار رديف شدن بقيه كارهاي انجام نشده است كه در همان زمان در حال انباشته شدن هستند. زمان را به تفكر درباره مطالعه نبايد تلف كرد. افراد باهوش به تدابير بسيار پيچيده اجتناب از مطالعه مانند موارد ذيل آشنا هستند:
تميزكاري مرتب كردن و تظاهر به اين كه قبل از مطالعه انجام دادن آن كارها لازم است.
انجام دادن كارهاي كوچك و آسان به عنوان راهي براي به تاخير انداختن شروع يك كار مهم و بزرگ.
پيدا كردن فعاليت‌هاي جايگزيني
بايد از كنار موانع رد شد. هنگامي كه مطلبي مي رسيم كه چيزي درباره آن نمي دانيم نبايد متوقف شويم. بلكه بايد آن را مانند جزيره كوچكش پشت سر بگذاريم. بايد موضوع بعدي را مطالعه نمود شايد ساده تر بيان شده باشد. ممكن است پس از اين كه به چند موضوع و مطلب تسلط پيدا كرديم آن مشكل خود به خود حل شود. انسان نبايد خود را به روش مطالعاتي كه به طور اتفاقي برگزيده است محدود نمايد. براي انجام كارهاي مختلف به كارگيري روشهاي متفاوت سودمند است. آزمون روشهاي مختلف باعث به وجود آمدن تنوع و جذابيت در فعاليت هاي تحصيلي مي شود. جعبه ابزاري از روشهاي گوناگون يادگيري بايد فراهم آورد.
هر قدر روشهاي مختلفي كه براي يادگيري مورد آزمايش قرار مي دهيم بيشتر باشد بهتر مي توان تصميم گرفت كه كدام يك از فنون بيش از بقيه مناسب انجام كاري خاص در موقعيتي خاص مي باشد. انتخاب بهترين روش براي انجام كارهاي مختلف مهارت بسيار مفيدي در جهت پيشرفت است. به اين معنا كه انسان به سرعت مي تواند خود را با موقعيت ها و شرايط جديد وفق دهد.
بايد كاري كنيم كه هر صفحه از يادداشتهايمان با صفحات قبل فرق داشته باشد. اين باعث مي شود كه هر صفحه در خاطرمان بماند. تمام صفحه را نبايد پر كنيم بلكه بايد جاي خالي براي اصطلاحات بعدي و مطلب اضافي قرار دهيم.
خواندن مفيد با استفاده از قلم
بايد در حال مطالعه نكات مهم را در كنار صفحات يادداشت كرد و با استفاده از ماژيك يا شبرنگ قسمت هاي مهم را مشخص كرد. اين موضوع به ما اين امكان را مي دهد تا به طور مستمر با مطالب كتاب ارتباط داشته باشيم.
بايد در حالي كه مطالعه مي كنيم سوالاتي مطرح كرده و بنويسيم كه موجب مي شود بعدها در آن مورد خود را بيازماييم
حتما بايد در حال مطالعه خلاصه برداري كرد. خلاصه نويسي مهارت بسيار سودمندي است كه با تمرين پيشرفت مي كند. مهارت يافتن در خلاصه نويسي به انسان كمك مي كند تا حجم مطلبي كه مي خواهد ياد بگيرد كمتر شود. اين مهارت خود به خود انسان را به تصميم گيري راجع به موارد مهم و غيرمهم وادار مي سازد و موجب جلوگيري از اتلاف وقت و انرژي كه صرف مطالعه بي نتيجه و سرسري مي گردد مي‌شود.
وضو داشتن به هنگام مطالعه باعث شادابي جسم و روح انسان و تمركز حواس مي شود. خواندن دعاي مطالعه قبل از شروع كار مي تواند ثمربخش باشد:
«اللهم اخرجني من ظلمات الوهم و اكرمني بنور الفهم. اللهم افتح علينا ابواب رحمتك و انشر علينا خزائن علومك برحمتك يا ارحم الراحمين.»
«پيش مطالعه» بسيار مهم است. نبايد فراموش كرد كه حتي اگر پيش مطالعه خيلي سطحي هم باشد بايد آن را انجام داد.
نت برداري نوشتن نكات اساسي و مشخص كردن مطالب مهم بسيار مفيد است كه ما را در مرور سريع ياري خواهد كرد.
تكرار مرتب مطالب آموخته شده به صورت روزانه هفتگي و... فوق العاده مفيد است. با تكرار مرتب بايد مطالب را طوري در ذهن خود جا دهيم تا هرگز فراموش نشوند (جزيي از حافظه بلندمدت ما را تشكيل دهند).
چند دقيقه مطالعه پس از كلاس اگر از پيش مطالعه پر اهميت تر نباشد كم اهميت تر نخواهد بود. بايد تجربه هاي شخصي خود براي مطالعه بهتر كمك بگيريم. البته تجربه هايي كه ثمربخش بوده اند. مواردي همچون مكان مطالعه روشن بودن فضاي مطالعه جريان هواي تازه استراحت در بين مطالعه و غيره بسيار مهم است اما بايد به اين نكته توجه كرد كه نبايد خيلي در مورد آنها دچار وسواس شد. براي مطالعه در همه شرايط چه آرام و ساكت و چه شلوغ و پر سر و صدا بايد تمرين كنيم. زيرا در بعضي از مواقع ناچار به مطالعه در اين شرايط خواهيم بود. داشتن طرح و برنامه در مطالعه بسيار ثمربخش است. البته برنامه اي قابل اجرا انعطاف پذير و در حد توان. بهتر است طرح ها و برنامه هاي مطالعاتي را به اطرافيان بگوييم تا در انجام آنها بيشتر تلاش كنيم.
خواندن و فهميدن
خواندن يك مهارت ضروري براي دانشجويان نه تنها به عنوان يك منبع دستيابي به اطلاعات بلكه به عنوان يك فعاليت تفنني مي باشد. البته خواندن بايد همراه با درك باشد وگرنه نتيجه دستيابي به اطلاعات را نخواهد داد. براي خواندن با درك خواننده بايد اطلاعات را از طريق فرآيندهاي معين جمع آوري كند. به گفته ديگر درك استنباط معني از موارد چاپي را ايجاب مي كند. جهت استنباط معني از يك متن خواننده ابتدا بايد كلمات اصطلاحات تعابير و جملات را بفهمد.
علاوه بر خواندن همراه درك خواندن بايد همراه با سرعت باشد. خواننده اي كه هر بار كلمه اي را به تنهايي مي خواند و روي آن متمركز مي شود يك كندخوان است. بنابراين او خواننده غيركارآ است ولو اين كه با فهم بخواند. در حقيقت يك كندخوان روي هر كلمه براي تشخيص عناصر ساختاري اش توقف يا مكث مي كند. چنين خواننده ايتقريبا 8 ـ7 مكث در هر سطر صفحه با اندازه متوسط انجام مي دهد در حالي كه يك خوانند متوسط تقريبا 5 ـ4 و يك خواننده تندخوان تقريبا 3 ـ2 مكث براي چنين سطري خواهد داشت. يعني در هر مكثي كه تقريبا يك چهارم ثانيه طول مي كشد تندخوان دو تا چهار كلمه ولي كند خوان فقط يك كلمه مي خواند. تندخوان در حدود ششصد تا هزار كلمه در دقيقه متوسط خوان تقريبا سيصد تا چهار صد كلمه و كند خوان صد و پنجاه تا دويست كلمه در دقيقه مي خوانند. به تعبير ديگر آهسته خوان چهار دقيقه متوسط خوان دو دقيقه و تند خوان صرفا يك دقيقه براي خواندن يك عبارت معمولي از يك متن (در صورتي كه كلمات و ساختارهاي مشكل نداشته باشد) نياز دارد.
اضافه بر اين كندخوان ميدان ديد محدودي دارد. ميدان ديد به محيطي كه در آن لغات بطور واضع قابل ديدن هستند گفته مي شود. كندخوانها از كلمه اي به كلمه ديگر مي روند در حالي كه روي هر كلمه مكث مي كنند. از طرف ديگر تندخوانها ميدان نگرش بزرگي دارند كه در آن مي توانند چندين كلمه را در يك زمان بخوانند. آنان صرفا ميدان نگرش وسيع ندارند بلكه نگرشي هم به پيرامون دارند. يعني مي توانند كلمات در زوايا و پيرامون ميدان ديدشان را ببينند. البته كلمات پيرامون ديد را به روشني نمي توانند ببينند اما جهت تكميل و حدس معناي آن ها مي توانند بقدر كافي كلمات را ببينند.
اخيرا متذكر شديم كه خواندن بايد به درك منتهي شود و فهم بايد ملازم سرعت باشد به منظور اين كه خوانندگان با فهم و سرعت بخوانند بايد مراحل زير را طي كنند.
1 ـ سرعت تشخيص كلمه.
2 ـ سرعت درك معناي كلمه
3 ـ سرعت درك جمله.
4 ـ سرعت فهم پاراگراف كه عبارت است از:
الف ـ خواندن پاراگراف براي مفهوم اصلي يعني گذرخواني.
ب ـ خواندن پاراگراف براي آگاهيهاي ويژه يعني خواندن پژوهشي.
ج ـ خواندن پاراگراف براي جزئيات و درك كامل: يعني خواندن به منظور اطلاعات دقيق (دقيق خواني)
5 ـ سرعت درك مطلب متن.
سرعت تشخيص كلمه
تشخيص كلمه يك قسمت اساسي جريان خواندن است. خواننده كلمه را به تمامي بدون ملاحظه اجزايش بايد بشناسد. او به اولين و آخرين حرف هر كلمه بايد توجه كند بجاي اين كه همه حرفهاي كلمه را يكي يكي ملاحظه كند. در واقع خواننده ابتدا حرف آغازين و سپس آخرين حرف كلمه را جهت فهم كلمه به عنوان يك كل مي بيند. در حالي كه خواننده به كلمه به عنوان يك واحد توجه دارد بايد تفاوت بين آن كلمه و كلمه اي كه شباهت زياد به آن دارد بفهمد. يك كلمه ممكن است كاملا شبيه ديگري باشد با اين وجود در اين تشابه ممكن است ويژگي خاصي وجود داشته باشد كه كلمه اي از ديگري تفاوت يابد. مثلا او “حسن” را به تمامي تشخيص مي دهد اما در همان زمان بايد بداند كه تفاوتي بين “حسن” و “حسين” وجود دارد. شايد خواننده در اولين نگاه هر دوي آنها را همانند ببيند ولي بعدا با يك تمركز كوچك روي دو كلمه او خواهد توانست (ي) زيادي در دومي را ببيند. البته وي لزوما هر حرف را تميز نمي دهد. او به آساني مي تواند بين دو كلمه با نگاه كردن به آنها به دقت و سرعت تمايز قايل شود.
تشخيص كلمه بايد همراه با سرعت باشد و گرنه به فعاليت حرف يابي تبديل خواهد شد. اگر خواننده اي بيش از يك هشتم ثانيه زمان براي پرداختن به كلمه اي مصرف كند به احتمال زياد وي با شيوه حرف يابي حركت مي كند. به منظور آموزش سريع خواني خواننده بايد نگاهش به كلمات محدوديت زماني معين داشته باشد.
خواندن پژوهشي
خواندن پژوهشي (Scanning) نوعي فن سريع خواني است كه براي تعيين اطلاعات مخصوصي نظير تاريخ تولد، درجه حرارت، جايگاه و غيره بكار مي رود. در اجراي خواندن پژوهشي خواننده نيازي به خواندن همه سطرها ندارد. او از سطرها و صفحه ها به منظور يافتن اطلاعات ويژه اي كه در جستجوي آنهاست به سرعت عبور مي كند. خواننده هر نوع اطلاعاتي را به استثناي قسمتهاي معيني كه در پي آنهاست جمع آوري نمي كند. براي اين كهخواننده خواندن پژوهشي را با مهارت و بطور موثر انجام دهد مراحل زير پيشنهاد مي‌شوند:
1 ـ ابتدا خواننده براي اين كه بفهمد آيا آگاهيهاي مورد نظر در متن موجود است يا نه به عنوان پاراگراف نگاه كند. احتمالا اطلاعات ويژه در تيتر پاراگراف نشان داده شده باشد. اگر نباشد خواننده بايد آنها را در پاراگراف جستجو كند.
2 ـ خواننده بايد سطرها را نگاه كند بدون اين كه آنها را بخواند بايد اطلاعاتي را كه مي خواهد جستجو نمايد.
3 ـ سپس خواننده بايد آگاهيهاي مورد نظر را تشخيص بدهد و بفهمد.
دقيق خواني
دقيق خواني يا خواندن براي اطلاعات دقيق به معناي خواندن براي درك كامل است.
مطالعه براي چنين هدفي جرياني است كه در آن خواننده اطلاعات درست متن را برمي گزيند و گردآوري مي نمايد. اين نوع خواندن لازمه اش اينست كه خواننده مفاهيم استنباطها و دلالتهاي جملات در پاراگراف را بفهمد به علاوه خواننده بايد معاني غيرمستقيم را بخوبي معاني مستقيم كلمات درك كند.
مراحل خواندن به منظور اطلاعات دقيق عبارتند از:
1 ـ يافتن مفهوم اساسي با خواندن اولين و آخرين جمله پاراگراف و نگاه گذرا به بقيه.
2 ـ گزينش آگاهيهاي جزئي مهم پاراگراف جهت دستيابي به اطلاعات دقيق.
3 ـ مبادرت به طرح كردن سئوالات و جواب گفتن به آنها در خلال مطالعه پاراگراف با دركي كامل.
4 ـ دنبال كردن همه زواياي پاراگراف بطور كامل جهت درك آن.
5 ـ تقسيم بندي و سازماندهي عناصر در ذهن خود براي درك مفاهيم پاراگراف.
6 ـ هنگام خواندن پاراگراف به نتايج كلي دست يافتن.
7 ـ توانايي براي فهم نقشه هاي ترسيمي به منظور درك پاراگراف.
8 ـ فهم لغات. جملات و تعابير راهنما جهت درك همه پاراگراف و بدست آوردن مفهوم درست.
| :: امتیاز: |
00 |
نتیجه : 0 امتیاز توسط 0 نفر
مجموع امتیاز : 0 |
|
:: بازدید : 2159